Strefa najbliższego rozwoju.

Lew Siemionowicz Wygotski- rosyjski psycholog i pedagog, profesor w Moskiewskim Instytucie Psychologii Eksperymentalnej. Twórca kulturowo-historycznej teorii rozwoju psychiki.

Jego teoria do dziś inspiruje psychologów na całym świecie, choć przez ponad dwadzieścia lat jego prace w stalinowskiej Rosji były zakazane. Z tego powodu najważniejsze prace Wygotskiego takie jak „Myśl i język”(1932) czy „Psychologia pedagogiczna”(1926) musiały czekać na tłumaczenia i publikacje aż do drugiej połowy XX wieku.

Jeden z amerykańskich naukowców nazwał go „Mozartem psychologii”.

Wygotski uważał, że prawdziwa edukacja nie polega na samym przyswojeniu określonej wiedzy, ale na rozwijaniu u dzieci umiejętności uczenia się. Zdolność dziecka do jasnego i kreatywnego myślenia, planowania, realizowania tych planów i komunikacji jest o wiele ważniejsza od wiedzy jako takiej.

Przyswajanie wiedzy będzie łatwiejsze dla dzieci, które wiedzą, jak się uczyć.

Wygotski sugerował, że nową wiedzę najlepiej zdobywa się w tzw. „strefie najbliższego rozwoju”.

"Strefa najbliższego rozwoju" wedle jego teorii obejmuje zadania, które nie mogą być wykonane przez dziecko samodzielnie, ale którym jest w stanie sprostać z niewielkim wsparciem osoby bardziej doświadczonej.

Innymi słowy, strefa najbliższego rozwoju to rozstęp pomiędzy tym, co dziecko jest w stanie osiągnąć bez pomocy, a tym, co może osiągnąć przy pomocy osoby posiadającej większą wiedzę.

Doświadczony dorosły powinien być wrażliwy zarówno na osiągnięcia dziecka, jak i na jego potencjał i z odpowiednim wyczuciem formułować wyzwania intelektualne tak, by nie wykraczały za dużo ponad to, co dziecko potrafi już zrozumieć.

Postęp w granicach strefy najbliższego rozwoju został opisany w trzech etapach:

Etap 1: kiedy działania dziecka wspierane są przez inne, bardziej kompetentne osoby.

Zanim dziecko zacznie funkcjonować samodzielnie, musi polegać na pomocy innych.

Dorosły przyjmuje zatem rolę dominującą, pokazuje i kieruje, działa jak model, zachęca do pomocy i naśladowania, służy wsparciem. Dotyczy to wszystkich działań jakie dziecko ma wykonać.

Etap 2: kiedy dziecko samo wspiera się w działaniu.

Dziecko opiera się na własnych wyraźnych wskazówkach, głośno kierowanych do siebie. Samo kieruje swoim zachowaniem podczas rozwiązywania zadania.

Etap 3: kiedy działanie jest zautomatyzowane.

Wielokrotne ćwiczenie sprawia, że dziecko stopniowo uwalnia się od wszelkich form jawnej autoregulacji.

Wykonanie zadania zaczyna przebiegać gładko i staje się automatyczne. Wiedza o wykonaniu zadania zostaje przeniesiona z poziomu społecznego na poziom psychologiczny.

W miarę pozyskiwania nowych umiejętności strefa najbliższego rozwoju ciągle się poszerza i obejmuje nowe, coraz trudniejsze zadania.

W swoim ostatnim wykładzie „Zabawa i Rozwój Psychologiczny Dziecka” Wygotski podkreślał znaczenie zabawy w najmłodszym wieku:

“Zabawa tworzy strefę bliskiego rozwoju dziecka. To właśnie w trakcie zabawy dziecko zawsze zachowuje się ponad swój wiek, wychodzi poza swoje codzienne zachowania, jest twórcze i kreatywne”.

Staraj się nie wyręczać dzieci z tego, co już potrafią zrobić. Nie odbieraj im radości eksplorowania rzeczywistości, która je otacza. W ramach zdrowych granic pozwól, by były wolne.

Powiesz mi: "Czy można być wolnym w ramach granic?"

"A czym według Ciebie jest wychowanie?", odpowiem.

Z pasji do ludzi,

mamaijacoach